Ankara Milletvekili Çetin, emeklilikte primini tamamlamasına rağmen yaşa takılanlarla ilgili Meclis Araştırması
Ankara Milletvekili İzzet Çetin, emeklilikte prim ödeme süresini tamamladığı halde emekli aylığı için yaşının dolmasını bekleyenlerin sayısı, sorunları ve çözüm alternatiflerinin tespit edilmesi amacıyla Meclis Araştırması açılmasını istedi.
Ankara Milletvekili Çetin, Araştırma Önergesi’nin gerekçesinde şu ifadelere yer verdi:
“Türkiye Cumhuriyeti Anayasası 2. maddesinde sosyal devlet ilkesini Cumhuriyetin nitelikleri arasında kabul etmektedir. Sosyal devlet ilkesinin gerçekleşmesine hizmet eden önemli sosyal politika araçlarından birisi de sosyal güvenliktir. Bu bakımdan sosyal güvenlik hizmetleri sosyal devletin asli görevi kabul edilmektedir. Ülkemiz de vatandaşlarımızın sosyal güvenliklerinin sağlanmasına dönük gerekli sistemini ve kurumlarını oluşturmuştur.
Ülkemizde sosyal güvenlik mevzuatı sürekli olarak bir değişim yaşamaktadır. Özellikle emeklilik bakımından bir kişinin sigortalı olduğundaki geçerli mevzuat hükümlerine göre emekli olması mümkün olmamıştır. Sosyal güvenlikte kural değişiklikleri yüzünden vatandaşlarımız ne zaman emekli olacaklarını bir türlü bilememekte, emekliliklerini planlayamamaktadırlar. Her mevzuat değişikliği beraberinde bir mağdurlar kitlesi yaratmaktadır.
1999 yılında da emeklilik rejiminde radikal değişiklik yapılarak emeklilik yaşı yükseltilmiştir. Bütün toplumumuzu doğrudan ilgilendiren bu değişiklik o dönem toplumsal kesimlerin muhalefetine, yaygın protesto eylemlerine, uyarılarına rağmen yasalaştırılmıştır. 08.09.1999 tarihinde çıkarılan 4447 sayılı kanunla 5434, 506, 1479, 2925, 2926 sayılı kanunlarda değişiklik yapılarak emeklilik yaşı kademeli olarak yükseltilmiştir. Emeklilikte “Kademeli Geçiş” olarak bilinen hükümler Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edildiği için aynı konu 23.05.2002 tarihinde 4759 sayılı yasa ile yeniden düzenlenmiş, ancak hâlihazırda sistem içinde bulunanların hakları muhafaza edilmeyerek yeni bir kademeli geçiş sistemi düzenlenmiştir. Böylece sisteme dahil hemen herkesin emeklilik yaşı yükselmiştir. Yapılan bu düzenlemeden sayıları yüzbinlerle ifade edilen vatandaşımız etkilenmiştir.
Ekonomide yaşanan krizler, olumsuzluklar ya da başka nedenlerle işini kaybeden işçi, dükkânını kapatmak zorunda kalan esnaf mevzuatın öngördüğü prim ödeme sürelerini doldurmalarına rağmen, emeklilikte kademeli geçiş nedeniyle emekli aylığından yararlanamamaktadırlar. Belli bir yaşın üzerinde olan bu vatandaşlarımız, kayıt dışı ekonominin %40’ların üzerinde seyrettiği, işsizliğin %10’ların üzerinde olduğu bir ortamda kayıtlı olarak çalışabilecekleri bir iş bulmakta zorlanmaktadırlar. İşsizlik sigortasından yararlanma süreleri de sınırlı olduğundan emeklilik için yaşını doldurmayı bekleyen vatandaşlarımız ilave olarak bir de sağlık güvencesi sorunu yaşamaktadırlar. Sigortalı bir işte çalışamadıklarından sağlık sigortası güvencesinden de mahrum durumdadırlar. Bu sıkıntıları yaşayanlar gerek sosyal medya ortamında, gerekse mektup, e-mail, telefon gibi iletişim araçlarını kullanarak hemen her gün tüm milletvekillerimize çağrı yaparak bu sorunlarının çözümünü talep etmektedirler.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı tarafından yazılı olarak yanıtlandırılması istemiyle TBMM Başkanlığına vermiş olduğum 7/3669 esas numaralı soru önergesiyle “Mevzuatın öngördüğü hizmet yılı ve prim ödeme gün sayısını doldurarak emekli olan, ancak emekli aylığı bağlanabilmesi için yaş koşulunu sağlamayı bekleyen toplam kaç kişi vardır? Bunların bağlı oldukları sosyal güvenlik mevzuatı açısından yani 5434, 506, 1479, 2925 ve 2926 sayılı kanunlar kapsamına göre sayısal dağılımı nasıldır?” şeklinde bir soru yönetmiştim. Sayın Bakan tarafından 05.03.2012 tarihinde soru önergeme verilen kısa yanıtta “Mevzuatın öngördüğü hizmet yılı ve prim ödeme gün sayısını doldurarak emekliliği hak eden, ancak emekli aylığı bağlanabilmesi için yaş şartını yerine getirmeyi bekleyen kişi sayısı ile emekli aylığı bağlanabilmesi için aranılan bütün şartları yerine getirdiği halde çalışmasını sürdüren kişi sayısı ve bunların bağlı oldukları sosyal güvenlik mevzuatı açısından sayısal dağılımı ile ilgili olarak Sosyal Güvenlik Kurumu bilgi işlem veri tabanında herhangi bir veri bulunmadığı” belirtilmektedir.
İşi, sorumluluğu sosyal güvenlik sistemine ilişkin kayıtları tutmak, iş ve işlemleri yapmak olan SGK’da bu verilerin bulunmayışı düşündürücüdür. Kurumun, sosyal güvenlik politikalarını hangi verilerden hareketle yönlendirdiği ise sorulması gereken sorulardandır.
Bu nedenle SGK’da bulunmayan emeklilik verilerini, emeklilikte prim ödeme süresini tamamladığı halde emekli aylığı için yaşının dolmasını bekleyenlerin sayısını, sorunlarını, çözüm alternatiflerini tespit etmek, SGK için bir veri tabanı oluşturmak amacıyla Anayasa’nın 98 ve TBMM İç Tüzüğünün 104 ve 105. Maddeleri gereğince Meclis Araştırması açılmasını arz ve teklif ederiz.”