Kıdem tazminatına sahip çık
Kıdem tazminatı, bugünkü uygulaması gereğince sahip olduğu bir çok
fonksiyonunu ve özelliğini kıdem tazminatı fonu getirilmesiyle
kaybedecek. Kıdem tazminatı fonunun getirilmesiyle öncelikle çalışanlar
zarar görecek, sonra işverenler zarar görecek.
Buna karşın fondan en karlı çıkacak olan ise devlet. Nedenlerini ise bugün çalışanlardan başlayarak anlatacağız
Son 10 yılda ve özellikle de son aylarda çalışanlara ödenen kıdem tazminatının kaldırılması konusu sık sık gündeme getirilmektedir. Bazı hallerde kıdem tazminatının
tamamen kaldırılması bazı hallerde de yerine devlet kontrollü fon
getirilmesi dile getirilmektedir. Fakat, kıdem tazminatının bugünkü
uygulaması gereğince sahip olduğu bir çok fonksiyonunu, kıdem tazminatı
fonu getirilmesiyle kaybedecek. Kıdem tazminatı fonunun getirilmesiyle
öncelikle çalışanlar zarar görecek, sonra işverenler zarar görecek bu
işten en kârlı çıkacak olan ise devlet olacaktır.
DEVLETE ÖNEMLİ FON
Tıpkı TTF (Tasarrufu Teşvik Fonu) tıpkı KEY (Konut Edindirme Fonu)
gibi devletin eline iç borçlanma için kullanabileceği bir fon daha
getirilmiş olacak ve kurulacak kıdem tazminatı fonu ile devlet, 10 yıl
süresince tepe tepe tek başına kullanacağı bir fona sahip olacak. 10 yıl
sonra ise işçilerle birlikte kullanmaya başlayacak. O zaman geldiğinde
ise TTF ve KEY gibi fonun tasfiyesi ile karşı karşıya kalacağımız da
geçmiş tecrübelerimizden anlaşılmaktadır. İster kıdem tazminatı tamamen
kaldırılsın isterse de yerine kıdem tazminatı fonu getirilsin sanmayın
işverenler çok karlı çıkacak, fon işverenleri de üzer çünkü işçilerini
işyerlerinde tutamazlar.
Grafikte sayılan Kıdem tazminatı fonu ile kim kazanır, kim kaybeder? İlk olarak işçiden başlayalım:
A-Kıdem tazminatı fonu çalışanları üzer.
Kıdem tazminatı fonu yanda açıkladığımız ve alt başlıklarıyla 5'i
bulan nedenlerle en çok işçileri üzecek. Evlenen kadınlarla, askere
giden erkekler bu işten en çok zararı görecek.
Kıdem almal halleri 7'den 4'e düşürülecek
1- Şu anda geçerli kanunlara göre çalışanlar işten çıkarılma, haklı
nedenle işi bırakma, askerlik,emekli olmak için, emeklilikte primi
dolup yaşı bekleme, ölüm ya da kadınlar için evlendikten sonra 1 yıl
içerisinde işi bırakma olmak üzere 7 hal ve şartta kıdem tazminatını
alıp işi bırakabiliyorlar. Kıdem tazminatı fonu kurulursa bunun sayısı
4'e düşürülecek. Yeni durumda da erkeklerin askere giderken, bayanların
evlendikten sonraki bir yıl içinde işini bırakması hallerinde kıdem
tazminatı ödenmesine son verileceği gibi işçinin işveren
tarafından işten çıkarılması veya işçinin haklı sebeple işin bırakması
hallerinde kıdem tazminatı alınması imkanı ortadan kaldırılacak.
Bu imkanın dışında ayrıca emeklilikte yaş hariç diğer şartları
taşıyanların emekliliklerini evlerinde beklemek üzere işlerinden
ayrıldıklarında da kıdem tazminatı, kıdem tazminatı fonundan sonra
ödenmeyecek.
Kıdeme esas ücret düşecek
2-Halen kıdem tazminatı ödenirken 30 günlük ücret hesabında, geriye
doğru bir yıl içinde işçiye ödenen her türlü maddi menfaatler dikkate
alınmaktadır. Yani, servisler, işyerinde verilen yemekler, özel sigorta yardımları gibi para ve para ile ölçülebilen her türlü ödemeler kıdem tazminatında
dikkate alınıyor ama fon gelirse bu iş bitecek. Ayrıca basın
çalışanları gibi kıdem tazminatı hesabında ücret üst sınırı bulunmayan
kesimlere de fonla birlikte sınır gelecek.
Kayıtdışı çalışanlar kaybedecek
3-Gerçekte ücreti 1.500 lira olan bir çalışanın, SSK'ya asgari ücret olan 608 liradan bildirilmesi en bilinen kayıtdışılık. Bu işçi şu an işten kıdem tazminatı alma hakkıyla ayrıldığında muhatap işveren olduğu için gerçek ücretinden ödenmesini temin edebilmektedir. Kıdemi işveren
değil de 10 yıl sonra fon öderse 608 lirayı dikkate alarak ödeyecektir.
Tamamen kayıtdışı olanlar da işyerlerinden ayrılırken, sigortasız da
olsalar işverenden tazminat alabilmektedirler. Ama fon gelirse, fondan
tek kuruş alamayacaklardır.
Ali TEZEL